laatste weken

Hallo leute,
Hier eindelijk weer een berichtje uit Yuka midden in het Barotseland.
Ik heb het nog steeds ontzettend naar mijn zin. Braulio, de andere student, is definitief vertrokken naar Argentinië en ik blijf, snik snik, helemaal alleen achter in het guesthouse.
Maar echt helemaal alleen is het niet. De ene dag voetbal ik met wat jongens hier, de andere dag ga ik hardlopen of met de tuin bezig. Zo er is altijd wel wat te doen hier in Yuka.
Dat voetbal is wel een happening op zich. Meestal spelen ze hier voetbal op een zandplaats, in het meest ideale geval is het veld vlak. Als bal gebruiken ze plastic dat is samengedrukt tot een bal en bijeen gehouden door touw. Voetballen doen ze op de blote voeten. Ik heb het ook geprobeerd, maar heb me onder andere bezeerd gemene stekels, heet zand, toevallig omhoog staande stronken en het scheenbeen van de keeper van 11 jaar.Voetballen doe ik nu op mijn hardloopschoenen, die nu inmiddels zwart zijn. Ik heb een tijdje geleden een ‘echte’ voetbal gekocht in Mongu en sinds ze dat weten staan ze bijna elke dag aan mijn poort om te kunnen voetballen. De voetbal is echter van dusdanig slechte kwaliteit dat na één keer voetballen de vellen er al bij hangen, dus ik leen ‘m eigenlijk niet uit. Als er gevoetbald wordt, staan binnen een half uur alle jongens van 5 tot 23 jaar langs het veld om ye mogen voetballen. Meestal spelen we 7 tegen 7. Er is een strenge hiërarchie onder de jongens wie waar en wanneer mag spelen en ik heb eprobeerd iedereen tegelijk aan bod te laten komen, maar het is onbegonnen werk. Heb ik net één van de oudere jongens op goal gezet, omdat hij uitgeput is en op de grond zit om uit te rusten en de vorige keeper, een snel jochie van een jaar of 9-10 dat staat te popelen om tegen de bal aan te schoppen, in het veld gezet, draai ik me om en zie het volgende moment datzelfde kleine jochie beteuterd langs de kant staan, deoudere jongen staat weer in het veld en een nog kleiner jongetje, waarschijnlijk de broer van één van de oude jongens, staat in het doel. I wil eigenlijk gewoon lekker een potje voetballen, dus ik laat het een beetje op zijn beloop en corrigeer alleen de excessen.
Het voetbal op zich is echt wat je verwacht en ziet van alle afrikaanse teams, zeer individualistisch, tot het egoïstische af, knetterhard(ik begrijp nu hoe al die vreemde arm-en beenbreuken, die ik vaak zie in het ziekenhuis, ontstaan), schieten uit alle hoeken en standen, keepers maken de meest afzichtelijke blunders(vooral omdat ze op de doellijn een aanstormende aanvaller proberen te dollen) en verdedigen is een noodzakelijk kwaad dat opgeknapt wordt door de mindere goden na specifieke opdrachten van de hogeren in rang. Aan het eind toch heerlijk afgemat en compleet zwart van het zand stap ik onder mijn nog steeds koude douche. Het wordt steeds dragelijker omdat de temperatuur hier ook steeds hoger wordt(overdag in de 30 graden) en het water dus niet echt koud meer is.

En net als je denkt dat er echt niets meer gebeurt in Yuka, komen er zomaar uit het niets wat onderzoekers in het guesthouse naast me. Ze doen genetisch onderzoek naar de afkomst van stammen in de Western Province en gaan alle dorpen in de omgeving af en vragen de mensen goedkeuring om speeksel af te staan voor DNA-onderzoek. De mensen zijn nogal achterdochtig hier dus dat valt niet echt mee. Per dorp ongeveer 5 tot 10 monsters. Er gaan hier namelijk de wildste verhalen rond over blanken. Het meest bizarre verhaal is wel dat blanken op zoek zijn naar gezonde personen in de dorpen om hun hart te stelen(en eruit te snijden) en te verkopen voor veel geld. Ik weet niet echt waar het vandaan komt, maar ik heb het verhaal al van verschillende kanten gehoord. Maar hopen dat er niet te veel waarheid in schuilt...
De groep onderzoekers( een italiaan, een ijslandse, een zambiaanse vertaler en een zambiaanse chauffeur) blijft ongeveer 5 dagen, wat voor mij weer heel gezellig is. Want we koken samen, ik laat ze wat van de omgeving zien, doen spelletjes ’s avonds( we hebben de zambiaanse vertaler en de chauffeur ‘mex’ geleerd, vervelend genoeg bleek de vertaler(motoloki in Lozi) er erg goed in te zijn. Met een stalen gezicht schoof hij de ene na de andere bluf onze kant op.) . Het andere prettige is dat de onderzoekers niet echt gelovig zijn(lees: geen 7e dag adventisten). Dus een biertje op zijn tijd is ook geen probleem.
Bier hier in Yuka wordt niet echt geaprecieerd. Zelfs als je met lege bierflesjes rondloopt om ze in de vuilnis te stoppen, wordt er al vreemd naar je gekeken. Gek genoeg wordt hier ontzettend veel gezopen. Ik zie, in verhouding naar het aantal inwoners, erg veel dronken mensen rondlopen, ook overdag. Ze brouwen hier hun eigen ‘bier’(van mais, van rijst, alles wat ze voorhanden krijgen. Ik heb zelfs gehoord dat ze bier van gedroogde vis brouwen. Ik moet er niet aan denken!) maar er zit zeker 40% alcohol in. Neem daarbij het feit dat ze niet echt goed tegen alcohol kunnen en dat verklaart een hoop.

Ik heb ook beloofd dat ik wat ‘ernstige’ klinische gevallen zou beschrijven inclusief plaatjes(Maaike schijnt er nogal dol op te zijn). Op zich is dat geen probleem, want ik zie bijna dagelijks de meest afschuwelijke dingen. En daar is die balzak in één van mijn eerste berichten echt niets bij. Maar ik begrijp dat dat voor veel mannen(vooral de haantjes binnen Donitas) een soort horrorbeeld is.
Ik zie hier bijvoorbeeld de meest vreemde en enorm grote abcessen, zelfs bij kleine kinderen.Deze moeten gedraineerd worden(ubi pus, ibi exvacue). Wanneer ik dan de een kleine incisie maak, sput de pus me al tegemoet. Menig keer heb ik de muur gehaald, 300ml pus is echt niets. Ook zie ik de meest vreemde tumoren. Neem daarbij dat de mensen vaak van ver moeten komen en dat ze eerst naar de lokale heks gaan voor ze er überhaupt aan denken om naar het ziekenhuis te gaan en je kunt je voorstellen dat ik vaak tumoren zie die in een vergevorderd stadium zijn, met geïnfecteerd weefsel wat vooral is te merken aan het aantal vliegen dat zich om deze persoon begeeft, necrotisch weefsel waar de maden uitkruipen. Het is soms te gek om te beschrijven, dus voor Maaike zal ik er een paar plaatjes bijvoegen.
Een ander ding dat ik hier veel doe zijn circumcisies, zo’n 2 per dag. Er wonen hier namelijk veel mensen van de Bunda-stam. Voor hen is het een traditie om de jongetjes te besnijden en ze dan met een oudere voor 6 maanden de bush in te sturen om daar te overleven(het is een soort kennisoverdracht). Als ze terugkomen is er een groot feest, de Makishi genaamd, waarbij er voor 3 dagen gedanst wordt. Tijdens dit feest worden er verschillende dansen opgevoerd waarbij de centrale persoon steeds een verschillend masker op heeft om de nu ‘volwassen’ jongen voor te bereiden en te behoeden voor dingen die komen gaan. Zo zijn er oa maskers genaamd Mwanampwebo: de jonge vrouw, Pumpo: de krankzinnige en Satjongo: de grote man. Van alle drie heb ik er één gekocht voor thuis(tourist als ik ben). Het dansen gaat echt continu door en iedereen mag meedansen met één uitzondering; als je als jongen niet besneden bent(vrouwen besnijden doen ze hier niet aan) mag je niet meedansen. Dit wordt tijdens de Makishi dan ook daad werkelijk gecontroleerd. Voordat je je als jongen in het feestgedruis kunt storten, moet je eerst je broek laten zakken.
Ook op heel veel Lozi’s heeft de Makishi een enorme aantrekkingskracht, want er gebeurt hier namelijk niet zoveel. Het is eigenlijk de enige vorm van entertainment. Het gebeurt dan ook vaak dat er Lozi jongens in de rij staan voor een circumcisie met als enige doel om de Makishi te kunnen dansen. Echter zonder toestemming van de ouders kun je hier aangeklaagd worden voor zo’n operatie en ben je al gauw een paar koeien kwijt als arts. De oudere operatieassitente, Ruth, staat ze dan te woord met verheven stem en in dialect en zegt dat ze het niet weer moeten proberen zonder toestemming van de vader. Vaak druipen de jongens dan af, maar een enkele keer is de roep van de Makishi zo verleidelijk, dat ze iemand van buiten opscharrelen en dan zeggen dat dit hun vader is. De reactie van de andere wachtenden(honend gelach) en de nog bozere blik van Ruth(1,50mx1,50m) doet de aanhoudende jongen dan beseffen dat dit echt de laatste poging was.

Zo dit was wel weer genoeg dacht ik zo. Mijn terugvlucht staat geboekt op de 27e van september. Ik moet eerlijk zeggen dat dit ook wel weer aantrekkelijk klinkt.
Ik hoop dat ik nog tijd heb om er nog één of twee berichtjes bij te plaatsen.

Mu’shwani makua